Komisja Europejska zakomunikowała nowe propozycje, które mają ograniczyć biurokrację i uprościć przepisy UE dla obywateli i przedsiębiorstw .

W niedawnym Competitiveness Compass Komisja przedstawiła swoją wizję, aby uczynić gospodarkę UE bardziej prosperującą i konkurencyjną, opierając się na zaleceniach raportu Draghiego. Aby odzyskać konkurencyjność i uwolnić wzrost, UE musi wspierać sprzyjające środowisko biznesowe i zapewnić, że firmy będą mogły się rozwijać. 

Pierwsze dwa tak zwane pakiety Omnibus środków upraszczających mają na celu osiągnięcie tego celu. Środki te skoncentrują obowiązki raportowania zrównoważonego rozwoju na największych firmach, które najprawdopodobniej będą miały największy wpływ na ludzi i środowisko, i upewnią się, że nie będą one obciążać mniejszych firm.  

Pierwszy pakiet obejmuje następujące kroki: 

• Uczynić raportowanie zrównoważonego rozwoju bardziej dostępnym i efektywnym  
• Uprość należytą staranność, aby wspierać odpowiedzialne praktyki biznesowe  
• Wzmocnienie mechanizmu dostosowywania cen na granicach w celu zapewnienia sprawiedliwszego handlu  
• Odblokuj możliwości w europejskich programach inwestycyjnych 

WAŻNE!!!

W ramach wyjaśnienia, propozycje zawarte w pakiecie zostaną przekazane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie w celu rozpatrzenia i przyjęcia. 

W związku z tym cała ścieżka legislacyjna w UE oraz transpozycja do przepisów krajowych jeszcze przed nami.

Nie wiadomo w jakiej formie zaproponowany pakiet Omnibus zostanie ostatecznie przyjęty.

Jedno jest pewne! W Polsce mamy obowiązująca ustaw e o rachunkowości, która obliguje przedsiębiorstwa do raportowania danych z zakresu zrównoważonego rozwoju.

W związku z tym, firmy podlegające raportowaniu ESG mają obowiązek wywiązania się z tych zobowiązań.

 Jakie jeszcze propozycje zawiera Omnibus?

W swoim programie prac na rok 2025 Komisja ogłosiła szereg środków mających na celu rozwiązanie problemu nakładających się, niepotrzebnych lub nieproporcjonalnych przepisów, które tworzą bariery dla przedsiębiorstw z UE. Łącznie, dzięki tym środkom, Komisja chce zmniejszyć obciążenia administracyjne o 25%, a dla małych i średnich przedsiębiorstw o ​​35% do końca swojego mandatu w roku 2029.  

Zaproponowany pakiet zawiera:

• Wniosek dotyczący dyrektywy zmieniającej dyrektywę o odszkodowaniach dla przedsiębiorstw i dyrektywę o odszkodowaniach dla przedsiębiorstw;
• Propozycja odraczająca stosowanie wszystkich wymogów sprawozdawczych określonych w CSRD dla spółek, które mają złożyć sprawozdanie w 2026 i 2027 r. (tzw. spółki z fali 2 i 3), a także odraczająca termin transpozycji oraz pierwszą falę stosowania CSDDD o rok, do 2028 r.;
• Projekt aktu delegowanego zmieniającego ujawnienia taksonomii oraz akty delegowane w sprawie taksonomii klimatu i środowiska podlegający konsultacjom publicznym;
• Wniosek dotyczący rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji dwutlenku węgla;
• Wniosek dotyczący rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie InvestEu.

Jakie główne zmiany wnosi pakiet zbiorczy do CSRD?

Pakiet omnibusowy wprowadzi szereg zmian do CSRD, dzięki czemu dyrektywa stanie się bardziej proporcjonalna i łatwiejsza do wdrożenia przez przedsiębiorstwa:

• Ograniczenie zakresu sprawozdawczych spółek: Wymagania sprawozdawcze będą dotyczyć wyłącznie dużych przedsiębiorstw zatrudniających ponad 1000 pracowników (tj. przedsiębiorstw zatrudniających ponad 1000 pracowników i mających obrót powyżej 50 mln EUR lub sumę bilansową powyżej 25 mln EUR). Oznacza to, że liczba spółek objętych zakresem zostanie zmniejszona o około 80%. Nowy zakres będzie ściślej powiązany z kluczowymi progami zakresu CSDDD.    
• „Pułap łańcucha wartości”: W przypadku przedsiębiorstw, które nie będą już objęte zakresem CSRD (do 1000 pracowników), Komisja przyjmie w drodze aktu delegowanego dobrowolny standard sprawozdawczy oparty na standardzie dla MŚP (VSME) opracowanym przez EFRAG. Standard ten będzie działał jako tarcza, ograniczając informacje, których przedsiębiorstwa lub banki objęte zakresem CSRD mogą żądać od przedsiębiorstw w swoich łańcuchach wartości zatrudniających mniej niż 1000 pracowników.
• Zobowiązanie Komisji do dokonania rewizji europejskich standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju („ESRS”): Komisja dokona rewizji aktu delegowanego ustanawiającego ESRS, aby znacząco ograniczyć liczbę punktów danych, wyjaśnić przepisy uznane za niejasne, zwiększyć spójność z innymi aktami prawnymi i ograniczyć liczbę punktów danych.  
• Usunięcie wymogu dotyczącego norm sektorowych: Wniosek spowoduje usunięcie uprawnienia Komisji do przyjmowania norm sektorowych.
• Usunięcie standardu rozsądnego zapewnienia: Propozycja ta odbiera Komisji możliwość zaproponowania przejścia od wymogu ograniczonego zapewnienia do wymogu rozsądnego zapewnienia.
• Odroczenie wymogów sprawozdawczych: Przedstawiony dziś pakiet proponuje odroczenie o dwa lata wejścia w życie wymogów sprawozdawczych dla dużych przedsiębiorstw, które nie rozpoczęły jeszcze wdrażania CSRD, oraz dla notowanych MŚP (fala 2 i 3), aby dać współprawodawcom czas na zatwierdzenie proponowanych przez Komisję istotnych zmian.        

Jaki jest zakres nowej dyrektywy CSRD?

Obecnie CSRD ma zastosowanie do wszystkich dużych przedsiębiorstw (zdefiniowanych jako przedsiębiorstwa powyżej dwóch z trzech następujących progów: 50 mln EUR obrotu netto, 25 mln EUR sumy bilansowej, 250 pracowników), a także MŚP, których papiery wartościowe są notowane na regulowanym rynku UE. Jednak wiele przedsiębiorstw i stowarzyszeń branżowych zasugerowało, że Komisja powinna zmienić zakres, wykluczając mniejsze przedsiębiorstwa. Sprawozdanie Mario Draghiego na temat konkurencyjności podkreśliło również, że przepisy nałożyłyby nieproporcjonalnie wysokie obciążenie na MŚP i małe spółki o średniej kapitalizacji niż na większe przedsiębiorstwa.   

Dzisiejsza propozycja ograniczy obecny zakres CSRD do dużych firm zatrudniających ponad 1000 pracowników (tj. firm zatrudniających ponad 1000 pracowników i mających obroty powyżej 50 mln EUR lub bilans powyżej 25 mln EUR). Firmy te będą zobowiązane do raportowania zgodnie z Europejskimi Standardami Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS), a te standardy zostaną również zrewidowane i uproszczone.

Spółki nieobjęte zakresem CSRD (spółki zatrudniające do 1000 pracowników) mogą zdecydować się na dobrowolne raportowanie w oparciu o uproszczony, dobrowolny standard, który zostanie przyjęty przez Komisję, a który będzie wzorowany na dobrowolnych standardach dla MŚP (VSME) opracowanych przez EFRAG.

Komisja szacuje, że wniosek ten zmniejszy liczbę objętych nim przedsiębiorstw o ​​80%.             

Jakie są główne zmiany wnosi pakiet Omnibus do CSDDD?

• Dając firmom więcej czasu na przygotowanie się do wdrożenia nowych ram poprzez przesunięcie o rok terminu transpozycji (26 lipca 2027 r.) i pierwszej fazy stosowania wymogów należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju, obejmujących największe firmy (do 26 lipca 2028 r.). W międzyczasie niezbędne wytyczne Komisji zostaną przesunięte na lipiec 2026 r., co umożliwi firmom korzystanie w większym stopniu z najlepszych praktyk i zmniejszenie zależności od doradztwa prawnego i usług doradczych.
• Zwalnianie przedsiębiorstw z obowiązku systematycznego przeprowadzania dogłębnych ocen negatywnych skutków, które występują lub mogą wystąpić w często złożonych łańcuchach wartości na poziomie pośrednich partnerów biznesowych i wymaganie pełnej należytej staranności w odniesieniu do łańcucha wartości wykraczającego poza bezpośredniego partnera biznesowego wyłącznie w przypadkach, gdy przedsiębiorstwo posiada wiarygodne informacje sugerujące, że negatywne skutki wystąpiły lub mogą wystąpić w tym miejscu;
• Uprościć inne aspekty wymogów należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju, aby duże firmy uniknęły niepotrzebnych komplikacji i kosztów, w tym poprzez wydłużenie odstępów między dwiema regularnymi okresowymi ocenami i aktualizacjami z jednego roku do 5 lat, przy jednoczesnym wyjaśnieniu, że firma musi ocenić wdrożenie swoich środków należytej staranności i zaktualizować je, gdy tylko pojawią się uzasadnione podstawy, aby sądzić, że środki te nie są już odpowiednie lub skuteczne; poprzez usprawnienie obowiązków związanych z angażowaniem interesariuszy; oraz poprzez usunięcie obowiązku zakończenia relacji biznesowej jako środka ostatecznego;
• Dalsze zmniejszenie efektu domina poprzez ograniczenie informacji, których firmy w zakresie mogą żądać od swoich partnerów biznesowych MŚP i małych spółek o średniej kapitalizacji (tj. firm zatrudniających nie więcej niż 500 pracowników) do informacji określonych w dobrowolnych standardach raportowania zrównoważonego rozwoju CSRD (standard VSME). To ograniczenie ma zastosowanie, chyba że potrzebują dodatkowych informacji do przeprowadzenia mapowania (na przykład dotyczących skutków nieobjętych standardami) i nie mogą uzyskać tych informacji w żaden inny rozsądny sposób.
• Odwołanie się do różnych krajowych reżimów odpowiedzialności cywilnej poprzez usunięcie zharmonizowanych warunków UE dotyczących odpowiedzialności cywilnej i uchylenie obowiązku Państw Członkowskich w zakresie działań reprezentacyjnych związków zawodowych lub organizacji pozarządowych. Pozostawienie prawa krajowego w celu określenia, czy jego przepisy dotyczące odpowiedzialności cywilnej mają pierwszeństwo przed innymi obowiązującymi przepisami państwa trzeciego, w którym szkoda wystąpiła;
• Dostosowanie wymogów dotyczących przyjęcia planów przejściowych w zakresie łagodzenia zmian klimatu do Dyrektywy CSRD;
• Rozszerzenie maksymalnej harmonizacji na większą liczbę przepisów dotyczących podstawowych obowiązków należytej staranności w celu lepszego zapewnienia równych warunków działania w całej UE;
• Usunięcie klauzuli przeglądowej dotyczącej włączenia usług finansowych do zakresu dyrektywy w sprawie należytej staranności.

Taksonomia

Pakiet omnibusowy obejmuje z jednej strony zmiany w CSRD dotyczące sprawozdawczości taksonomii jako odstępstwo od art. 8 rozporządzenia taksonomii , a z drugiej strony Komisja proponuje projekty zmian w aktach delegowanych dotyczących ujawniania informacji taksonomii, klimatu i środowiska.

Dla firm w przyszłym zakresie CSRD (duże firmy zatrudniające ponad 1000 pracowników) z obrotem netto do 450 milionów, propozycja Omnibus przewiduje dobrowolne raportowanie taksonomii. Zmniejszy to liczbę firm zobowiązanych do raportowania zgodności z taksonomią.

Ponadto firmy, które poczyniły postępy w realizacji celów zrównoważonego rozwoju, ale spełniają jedynie określone wymogi taksonomii UE, mogą dobrowolnie raportować o częściowym dostosowaniu do taksonomii. Umożliwia im to zademonstrowanie swoich obecnych wysiłków i postępów w kierunku pełnego dostosowania oraz otrzymanie uznania za zaangażowanie w zrównoważony rozwój. Wniosek Omnibus nakłada również na Komisję obowiązek opracowania aktów delegowanych w celu zapewnienia standaryzacji pod względem treści i prezentacji odpowiednich sprawozdań. 

Komisja publikuje również do konsultacji projekty zmian w akcie delegowanym w sprawie ujawniania informacji o taksonomii oraz w akcie delegowanym w sprawie taksonomii klimatu i środowiska, które:

• uprościć szablony raportowania, co doprowadzi do redukcji punktów danych o prawie 70%.
• zwolnić przedsiębiorstwa z oceny kwalifikowalności do taksonomii i zgodności ich działalności gospodarczej, która nie ma istotnego znaczenia finansowego dla ich działalności (np. ta, która nie przekracza 10% ich całkowitego obrotu, wydatków inwestycyjnych lub całkowitych aktywów).

Proponowane zmiany mają również na celu uproszczenie i wzmocnienie mechanizmu CBAM.

Mają one na celu uchronienie 90% zainteresowanych firm przed wymogami sprawozdawczymi, przy jednoczesnym objęciu 99% emisji CO2. Proponowane uproszczenia odzwierciedlają spostrzeżenia zebrane w okresie przejściowym, obowiązującym od października 2023 r. Ogólnie rzecz biorąc, uproszczenie jest kluczem do zmniejszenia obciążeń administracyjnych dla MŚP i okazjonalnych importerów. Ten okres nauki, w trakcie fazy przejściowej CBAM, pozwolił nam wspólnie z interesariuszami opracować środki polityki. Uproszczenie jest również warunkiem wstępnym przeglądu CBAM i uczynienia go silniejszym i bardziej wydajnym. W przyszłości kolejne kroki obejmą pełny przegląd CBAM w dalszej części tego roku, aby ocenić jego potencjalne rozszerzenie na inne sektory ETS, towary niższego szczebla, emisje pośrednie. Komisja zbada również w tym kontekście, w jaki sposób pomóc eksporterom produktów CBAM zagrożonym ucieczką emisji. Następnie na początku 2026 r. zostanie przedstawiony wniosek ustawodawczy.