Odroczenie raportowania ESG przez UE – jakie działania powinny podejmować firmy w Polsce?

Unia Europejska, dostrzegając wyzwania związane z implementacją dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), zdecydowała o dwuletnim odroczeniu obowiązku raportowania ESG dla części podmiotów. Decyzja ta, choć pozornie daje przedsiębiorstwom więcej czasu na przygotowania, rodzi także ryzyka związane z opóźnieniem wdrażania procesów zrównoważonego rozwoju.

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie działań, jakie polskie firmy powinny podejmować już teraz, mimo formalnego przesunięcia terminów, w świetle prawa unijnego, polskiego i dobrych praktyk biznesowych.

Kontekst prawny

CSRD (Dyrektywa 2022/2464/UE) – wprowadza obowiązek raportowania zgodnie z ESRS (European Sustainability Reporting Standards). Odroczenie oznacza przesunięcie terminu obowiązkowego raportowania dla niektórych podmiotów, jednak nie uchyla samego obowiązku. Powiązane regulacje (m.in. Taksonomia UE, SFDR – Sustainable Finance Disclosure Regulation) pozostają w mocy

i oddziałują na rynek finansowy oraz inwestorów.Opóźnienie w UE daje polskim firmom czas na przygotowanie procesów, ale nie zwalnia ich z obowiązków wobec inwestorów, kontrahentów i instytucji finansowych, które już wymagają danych ESG.

Rekomendowane działania dla firm

• Budowa systemu zarządzania danymi ESG
  Firmy powinny zainwestować w systemy zbierania i weryfikacji danych środowiskowych, społecznych i dotyczących ładu korporacyjnego. Wymaga to współpracy działów finansowych, HR, BHP, zakupów, czy też compliance.
• Przeprowadzenie analizy podwójnej istotności (double materiality assessment)
  To kluczowy wymóg ESRS – firmy muszą ocenić:
  wpływ swojej działalności na środowisko i społeczeństwo,
  wpływ czynników ESG na własny model biznesowy i ryzyka finansowe.
  Nawet jeśli raportowanie formalnie przesunięto, analiza ta jest podstawą do dalszych działań strategicznych.
• Przygotowanie do wymagań due diligence w zakresie praw człowieka i środowiska
  Dyrektywa CSDDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive) wprowadza wymogi monitorowania łańcucha dostaw. Firmy powinny już teraz wdrażać:
  polityki należytej staranności (due diligence),
  procedury oceny dostawców,
  mechanizmy skargowe dla pracowników i interesariuszy zewnętrznych.
• Szkolenia i kultura organizacyjna
  Odroczenie to okazja do wzmocnienia kompetencji kadry – menedżerów, działów finansowych i pracowników operacyjnych. Bez świadomej kultury ESG raportowanie stanie się wyłącznie technicznym obowiązkiem, a nie narzędziem zarządzania.
• Dialog z interesariuszami i budowa zaufania
  Nawet bez obowiązkowego raportu, firmy mogą publikować dobrowolne raporty ESG lub raporty zrównoważonego rozwoju. To pozwala:
  budować przewagę konkurencyjną,
  odpowiadać na oczekiwania klientów i inwestorów,
  przygotować się do audytów i ratingów (np. EcoVadis).

Dobre praktyki biznesowe
Early adopters advantage – firmy, które zaczną raportować wcześniej, zyskają przewagę w przetargach, pozyskiwaniu kapitału i relacjach z globalnymi klientami.
Integracja ESG z finansami – przygotowanie do tego, że dane niefinansowe będą audytowane podobnie jak sprawozdania finansowe.
Technologia i digitalizacja – wdrażanie narzędzi IT wspierających raportowanie ESG, w tym systemów ERP i narzędzi do analizy śladu węglowego.

Podsumowując:

Odroczenie obowiązku raportowania ESG przez UE nie powinno być traktowane jako czas na bezczynność. Wręcz przeciwnie – to okres, w którym polskie firmy mogą:
zbudować solidne podstawy systemu raportowania,
przygotować się na obowiązki due diligence,
zdobyć przewagę konkurencyjną poprzez dobrowolne raportowanie i transparentność.

Z punktu widzenia prawa unijnego i polskiego, a także wymagań inwestorów i konsumentów, ESG nie jest trendem chwilowym, lecz elementem trwałej transformacji gospodarki. Firmy, które rozpoczną działania już teraz, będą lepiej przygotowane do nowych regulacji i mniej narażone na ryzyka prawne, finansowe i reputacyjne.